photo: Alexis Bazeos

Η Καστοριά, μία από τις ωραιότερες πόλεις της Ελλάδας, βρίσκεται ανάμεσα στο Βίτσι και το Γράμμο, στην αγκαλιά της λίμνης Ορεστιάδας. Σύμφωνα με τη παράδοση, η πόλη ιδρύθηκε από τον Ορέστη, προς τιμήν της αδελφής του Ηλέκτρας. Στην πόλη σώζονται έως σήμερα σημαντικότατα μνημεία του Βυζαντινού πολιτισμού, όπως τα τείχη και 80 περίπου βυζαντινές εκκλησίες. Αυτά τα μνημεία, σε συνδυασμό με την φυσική ομορφιά της πόλης, δημιουργούν ένα μαγευτικό σκηνικό.

Η λίμνη και το μαγευτικό τοπίο της είναι αυτά που κερδίζουν πρώτα τις εντυπώσεις του επισκέπτη. Πρόκειται για ένα σπουδαίο υδροβιότοπο, που φιλοξενεί, όλο τον χρόνο, περίπου 150 είδη πτηνών. Ο δρόμος γύρω από την λίμνη φιλοξενεί, μέσα στην πυκνή βλάστηση, κιόσκια ιδανικά για πικ-νικ, ενώ η ησυχία διακόπτεται συχνά από τις βουτιές των πουλιών και το πέταγμά τους. Στην βόλτα σας θα σας συντροφεύουν πάπιες, πελεκάνοι, ερωδιοί, κορμοράνοι και κύκνοι. Ανάμεσά τους, ψαράδες που κωπηλατούν στην λίμνη τις μακρόστενες βάρκες τους με τις υπερυψωμένες άκρες. Η λίμνη προσφέρεται για διάφορα σπορ, όπως σκι, κωπηλασία, ιστιοπλοΐα, κ.α. Φιλοξενεί πλήθος ναυτικών, αθλητικών εκδηλώσεων με κορυφαία εκδήλωση κάθε Σεπτέμβρη τους Διεθνείς Αγώνες Οκτάκωπων Κωπηλασίας.

Την παραλίμνια βόλτα πρέπει να την κάνετε οπωσδήποτε, είτε περπατώντας, είτε με το αυτοκίνητο, ή ακόμα, με το πλοιάριο του δήμου. Όποιον τρόπο κι αν διαλέξετε, θα σας εντυπωσιάσουν τα αρχοντικά, τα βυζαντινά κτίσματα και τα αιωνόβια πλατάνια. Η διαδρομή έχει μήκος 7 χλμ. περίπου.

Το τουριστικό καραβάκι του δήμου ξεκινάει τον περίπλου της λίμνης από την προβλήτα του Μαυροχωρίου. Η βόλτα αυτή σας δίνει την ευκαιρία να γνωρίσετε την λίμνη και τους παραλίμνιους οικισμούς της και να θαυμάσετε την θέα της πόλης. Το καραβάκι λειτουργεί ως καφετέρια και πραγματοποιεί προγραμματισμένα δρομολόγια. Τηλ: +30 24670 74570, +30 24673 52201

Στις παραλίμνιες συνοικίες Αποζάρι και Ντολτσό, αλλά και στα Κορέστεια, θα θαυμάσετε τα καστοριανά αρχοντικά του 17ου και 18ου αι., τα οποία μαρτυρούν την οικονομική ευμάρεια των κατοίκων, και ειδικά των γουνοποιών, της εποχής. Τα αρχοντικά αυτά, εναρμονισμένα με το περιβάλλον της περιοχής, αποτελούν δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Στο ισόγειο των κτισμάτων υπάρχουν οι αποθηκευτικοί χώροι, ενώ οι βοηθητικοί βρίσκονται στην αυλή. Στο μεσαίο όροφο βρίσκονται τα δωμάτια χειμερινής διαμονής και ένας εσωτερικός ξύλινος εξώστης ("ηλιακός"). Στον επάνω όροφο, ο οποίος είναι κατασκευασμένος με ελαφρότερα υλικά και διευρύνεται με "σαχνισιά" (στεγασμένες προεξοχές), βρίσκονται οι χώροι υποδοχής. Όλα τα αρχοντικά διαθέτουν κήπο, εσωτερική αυλή, ψηλό φράχτη και παράθυρα προστατευμένα με κάγκελα. Όσα από αυτά είναι κοντά στην λίμνη διέθεταν αυλές μέχρι την όχθη της, στις οποίες είχαν τις απαραίτητες βάρκες για την μετακίνησή τους. Η κατασκευή τους είχε ανατεθεί σε Μακεδόνες και Ηπειρώτες μάστορες που φημίζονταν για την τέχνη τους και εκτός συνόρων. Η εσωτερική διακόσμηση ήταν ιδιαίτερα προσεγμένη με ζωγραφιές στους τοίχους, ξυλόγλυπτες οροφές και ντουλάπια. Αντιπροσωπευτικά δείγματα αποτελούν τα αρχοντικά Τσιατσαπά, Σαπουντζή, Σκούταρη και Τζώτζα. Το Λαογραφικό Μουσείο της πόλης στεγάζεται στο αρχοντικό του Νεράντζη Αϊβάζη (17ος αι.) στο Ντολτσό, και αναπαριστά ένα παραδοσιακό Καστοριανό σπίτι.

Στο Ντολτσό θα συναντήσετε, επίσης, το Μουσείο Ενδυματολογίας. Το μουσείο στεγάζεται, και αυτό, σε αρχοντικό του 1750, το οποίο ανήκει στους αδελφούς Εμμανουήλ. Οι γυναικείες και ανδρικές φορεσιές καθώς και τα παιδικά ρούχα που εκτίθενται, δίνουν στον επισκέπτη την εικόνα του Καστοριανού πολίτη μέσα από το πέρασμα της Ιστορίας. Από τα σημαντικότερα εκθέματα είναι οι συλλογές κοσμημάτων και νομισμάτων όπως και η μεγάλη ποικιλία στολών, που οι Καστοριανοί χρησιμοποιούσαν σε απλές και επίσημες στιγμές της ζωής τους. Τηλ: +30 24670 28913

Στους πρόποδες του λόφου του Αγίου Αθανασίου, ανάμεσα στους οικισμούς Ντολτσό και Απόζαρι, βρίσκεται η αρχαιότερη εκκλησία στο σύνολο των βυζαντινών ναών της πόλης. Πρόκειται για τον ναό του Αγίου Στεφάνου, η ανέγερση του οποίου προσδιορίζεται στα μέσα του 9ου αι., ή, το 900 μ.Χ. το αργότερο.

Συνεχίζοντας την περιήγησή σας γύρω από την λίμνη, στην βόρεια πλευρά της, θα συναντήσετε την Σπηλιά του Δράκου, ένα σπήλαιο με δέκα αίθουσες, επτά υπόγειες λίμνες και σήραγγες γεμάτες σταλακτίτες. Δίπλα της είναι χτισμένο το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου, πάνω στα βράχια.

Το μοναστήρι της Παναγίας της Μαυριώτισσας, που θα συναντήσετε λίγο αργότερα στην βόλτα σας, ιδρύθηκε τον 12ο αι., κατά την περίοδο της χρυσής εποχής της καστοριανής γουνοποιίας. Χαρακτηριστικό γνώρισμά του είναι εξωτερικές του τοιχογραφίες κάτι που ήταν ιδιαίτερα συνηθισμένο στη βόρεια Ελλάδα και στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, αφαιρέθηκαν από όλες τις τοιχογραφίες του ναού τα μάτια από τα εικονιζόμενα πρόσωπα. Δίπλα στην μονή στέκεται ένας πλάτανος 900 ετών.

Στο τέλος του παραλίμνιου δρόμου συναντάτε τον μεταβυζαντινό ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος λίγο πριν φτάσετε στον Ναυτικό Όμιλο, από όπου θα απολαύσετε την υπέροχη θέα.

Αν επιθυμείτε να επισκεφτείτε το Βυζαντινό Μουσείο της πόλης θα πρέπει να ακολουθήσετε την οδό Μητροπόλεως μέχρι την κορυφή του λόφου της Βυζαντινής Ακρόπολης. Ανάμεσα στα εκθέματά του υπάρχουν περίπου 550 φορητές εικόνες άριστα συντηρημένες, γλυπτά, ψηφιδωτά, ξυλόγλυπτα και εκκλησιαστικά αντικείμενα, όπως χειρόγραφα και λειτουργικά σκεύη από τον 12ο μέχρι τον 17ο αι.

Στο λόφο της Βυζαντινής Ακρόπολης υπάρχει κι άλλο ένα κόσμημα της πόλης. Ο ναός της Παναγίας της Κουμπελίδικης ή Σκουταριώτισσα, ένας τρίκογχος ναός με τρούλλο, ο ποίος χρονολογείται από τον 10ο-11ο αι. Χαρακτηριστικό του, ο κεραμοπλαστικός διάκοσμος του τρούλλο, ο οποίος δείχνει την ευρηματικότητα και την έμπνευση του αρχιτέκτονα. Εσωτερικά, η ζωγραφική των τοιχογραφιών (κυρίως ναός, νάρθηκας, εξωνάρθηκας) καλύπτει μια χρονική περίοδο από τον 13ο έως και τον 17ο αιώνα. Στον κυρίως ναό, οι παλαιότερες τοιχογραφίες, που σώζονται σε κακή κατάσταση (λόγω του βομβαρδισμό του μνημείου το 1940), ανήκουν χρονικά στα μέσα του 13ου αιώνα.

Στην περιοχή της Μητρόπολης βρίσκεται ο Ταξιάρχης Μητροπόλεως, μια τρίκλιτη καμαροσκεπής βασιλική, με τοιχογραφίες που χρονολογούνται από τον 10ο αιώνα. Στο νότιο κλίτος ο ναός φιλοξενεί τα οστά του Παύλου και της Ναταλίας Μελά.

Οι Άγιοι Ανάργυροι είναι μια επιβλητική τρίκλιτη βασιλική του 10ου αιώνα. Οι θαυμάσιες τοιχογραφίες του 12ου αιώνα, είναι έργο που ξεχωρίζει για την εκφραστική δύναμη και την κομψότητά του. Η διακόσμηση του Αγίου Νικολάου του Κασνιτζή, μονόχωρου ναού που βρίσκεται στην πλατεία Ομονοίας και χρονολογείται στα τέλη του 12ου αιώνα.

Τα βυζαντινά μνημεία της Καστοριάς δεν έχουν τέλος. Μετά από τόσο πλούσια περιήγηση, σίγουρα θα απολαύσετε τους καστοριανούς μεζέδες που θα σας προσφέρουν τα εστιατόρια της πόλης, παρέα με ντόπιο κρασάκι. Στην βόρεια παραλία θα βρείτε τα περισσότερα cafes και τα all day στέκια, ενώ την νότια παραλία θα την επιλέξετε για την νυχτερινή σας διασκέδαση.