Το Κάστρο των Ιωαννίνων, σύγχρονο των κάστρων του Διδυμοτείχου και της Μονεμβασιάς, χτίσθηκε το 528μ.Χ. επί Ιουστινιανού. Την εποχή του Αλή Πασά αποτελούσε το μεγαλύτερο διοικητικό κέντρο της Ελλάδας. Μέσα σε αυτό έζησε ο Αλή Πασάς μεγάλο μέρος της ζωής του, εκεί δίδαξαν μεγάλοι δάσκαλοι του Γένους και σπούδασαν την πολεμική τέχνη σπουδαίοι οπλαρχηγοί.
Διαθέτει 4 εισόδους, δύο στον κεντρικό δρόμο της πόλης και δύο στον παραλίμνιο δρόμο.
Το μήκος του είναι γύρω στα 2000 μ. και το πλάτος του 10 μ.
Αποτελείται από δύο ακροπόλεις: Στη βορειοανατολική ακρόπολη, ήταν κτισμένα τα ανάκτορα των βυζαντινών ηγεμόνων της πόλης. Σήμερα στην κορυφή της δεσπόζει το τζαμί του Ασλάν πασά (1618). Θεωρείται ένα από τα ομορφότερα σωζόμενα τζαμιά στην Ελλάδα. Έχει υπέροχο εσωτερικό διάκοσμο.
Η δεύτερη ακρόπολη νοτιοανατολικά, είναι γνωστή ως Ιτς-Καλέ, δηλ. εσωτερικό φρούριο. Τα τείχη του Ιτς Καλέ ανήκουν στο οχειρωματικό έργο του Αλή Πασά και χτίστηκαν στο διάστημα 1795 - 1815. Ο σχεδιασμός και η κατασκευή τους έγινε από Ευρωπαίους μηχανικούς που δούλεψαν στην αυλή του Αλή Πασά.
Πολλά είναι τα κτίρια του Κάστρου που σώζονται και κάποια από αυτά φιλοξενούν μουσεία:
Το Σουφαρί Σεράϊ είναι ένα μεγαλοπρεπές διώροφο κτίριο όπου στεγαζόταν η Σχολή Ιππικού του Αλή Πασά. Ο πάνω όροφος στηρίζεται σε ένα σύστημα στοών και έχει 50 παράθυρα.
Ο Πύργος Βοημούνδου χτίστηκε στα πλαίσια της βυζαντινής οχύρωσης του Ιτς Καλέ, το 1082, από τον Νορμανδό Βοημούνδο. Στα ερείπιά του έχτισε το Αλή Πασάς το περίφημο σεράϊ του, το οποίο πυρπολήθηκε το 1822.
Το Βυζαντινό μουσείο βρίσκεται κι αυτό στο Ιτς Καλέ. Εκεί θα θαυμάσετε ευρήματα ανασκαφών (γλυπτά, νομίσματα, κεραμεικά) από την παλαιοχριστιανική έως και τη μεταβυζαντινή περίοδο, καθώς εικόνες και κειμήλια από το 16ο έως και το 19ο αιώνα.
Στα εκθέματα περιλαμβάνονται μαρμάρινοι κίονες, κορινθιακά κιονόκρανα, νομίσματα, πήλινα λυχνάρια, βυζαντινά γλυπτά, χειρόγραφα ευαγγέλια, αγιογραφίες κ.ά.
Στο "Θησαυροφυλάκιο" στεγάζεται έκθεση αργυροχοΐας και περιλαμβάνει συλλογές από δύο βασικές ενότητες αναλόγως την χρήση τους, εκκλησιαστική και κοσμική. Τέλος συμπληρώνεται με την αναπαράσταση ενός εργαστηρίου αργυροχοΐας.
Τηλ. 26510.39.692 Fax: 26510.39.349
Ώρες λειτουργίας: 08.00-19.00 (Δευτέρα κλειστά)
Το Δημοτικό Εθνογραφικό Μουσείο Ιωαννίνων βρίσκεται στο τζαμί του Ασλάν Πασά. Στα αριστερά της εισόδου του θα δείτε τους τουρκικούς στρατώνες, τα λουτρά και την παλιά βιβλιοθήκη. Τα εκθέματα του μουσείου αποτελούνται από αντικείμενα της ελληνικής, της τουρκικής και της εβραϊκής παράδοσης. Ανάμεσά τους το δαμασκηνό σπαθί του Καραϊσκάκη, τοπικές φορεσιές, ξυλόγλυπτα, κ.α.
Τηλ. 26510.26.356
Ώρες λειτουργίας: 08.00-15.00
Το Μουσείο Φώτη Ραπακούση βρίσκεται απέναντι από το τζαμί του Ασλάν Πασά. Είναι ένα μουσείο όπλων. Εκτίθενται ξίφη, μαχαίρια, σπαθιά κ.α. από την προεπαναστατική περίοδο μέχρι και τους βυζαντινούς πολέμους. Στο μουσείο θα βρείτε και άλλα εκθέματα όπως νομίσματα κοσμήματα , οικιακά σκεύη, κλπ.
Ώρες λειτουργίας: 08:00-20:00 (θερινό), 08:00-15:00 (χειμερινό)
Στο κέντρο του Ιτς Καλέ βρίσκονται μεταξύ άλλων:
Το Φετιχιέ τζαμί: Στον χώρο αυτό βρισκόταν ο βυζαντινός μητροπολιτικός ναός του Αρχάγγελου Μιχαήλ, προστάτη της περιοχής, χτισμένο τον 13ο αιώνα. Μετά το 1430 χτίστηκε δίπλα στα ερείπια του ναού το πρώτο μετζήτι (ξύλινο τζαμί), με την επωνυμία Φετιχιέ Τζαμί. Το όνομά του σημαίνει Τζαμί της Κατάκτησης. Το 1611, μετά από το αποτυχημένο επαναστατικό κίνημα του Διονυσίου του Φιλοσόφου, χτίζεται πέτρινο μολυβδοσκέπαστο τζαμί με ψιλόλιγνο μιναρέ. Το 1795 ξανακτίζεται από τον Αλή Πασά και παίρνρι την μορφή που έχει σήμερα: τετράγωνη βάση, οκταγωνική ανωδομή, θολωτή οροφή. Η πρόσοψη και η ανατολική όψη φέρουν επεμβάσεις από τον Ελληνικό στρατό. Εξωτερικά στη βόρεια και ανατολική πλευρά σώζεται το δάπεδο του χαγιατιού. Εσωτερικά, σώζονται εντοιχισμένα στην αριστερή παραστάδα του Μιχράμπ, τμήματα μαρμάρινου πεσσού βυζαντινού τέμπλου, καθώς και ο ανεικονικός ζωγραφικός διάκοσμος του θόλου.
Ο τάφος του Αλή Πασά: Πρόκειται για τον οικογενειακό τάφο του Αλή Πασά όπου τάφηκε το ακέφαλο σώμα του το 1822. Το σημερινό κιγκλίδωμα κατασκευάστηκε το 1999, με πρωτοβουλία του Συλλόγου αρχαιοφίλων Ιωαννίνων με δαπάνη του κληροδοτήματος Φιλίππου και αποτελεί αντίγραφο του αφαιρεθέντος το 1943.
