Χτισμένη πάνω σε πέντε λόφους, σε υψόμετρο 1.000μ. και σε απόσταση μόλις 160χλμ. από την Αθήνα, βρίσκεται η Αράχωβα, η νύφη του Παρνασσού. Ατενίζοντας από ψηλά την κοιλάδα των Δελφών και τον ελαιώνα της Άμφισσας, στέκει αγέρωχη στο πέρασμα του χρόνου, με τα χωριάτικα πέτρινα σπίτια της, τα γραφικά πλακόστρωτα σοκάκια της, την εντυπωσιακή φυσική ομορφιά και τις τοπικές λιχουδιές. Θεωρείται το πλέον κοσμοπολίτικο χειμερινό θέρετρο της Ελλάδας, γι ‘αυτό και στην επίσκεψή σας στην Αράχοβα θα συναντήσετε πολλούς κοσμικούς. Την προτιμούν, όμως και οι λάτρεις των χειμερινών σπορ και της φύσης, λόγω του άρτιου χιονοδρομικού κέντρου Παρνασσού και της αστείρευτης φυσικής ομορφιάς της περιοχής.
Η ιστορία της ευρύτερης περιοχής φτάνει μέχρι το 3.000 π.Χ. Στο Κωρύκειον Άντρο, το εκπληκτικό αυτό σπήλαιο με τους σταλακτίτες και σταλαγμίτες, που οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως οδηγεί στον Άδη, τα αρχαιότερα ίχνη ανάγονται στους νεολιθικούς χρόνους (3.000 π.Χ.). Το σπήλαιο, στο οποίο μπορείτε να πάτε με αυτοκίνητο, έχει 90μ. μήκος και 60μ. πλάτος. Οι σταλαγμίτες και οι σταλακτίτες του σχηματίζουν ένα υπέροχο «δάσος», ενώ πάνω στο βράχο υπάρχουν επιγραφές χαραγμένες πιθανότατα από τον 4ο αι. π.Χ. Η Ανεμώρεια, στην δυτική πλευρά της Αράχωβας και η Κυπάρισσος αναφέρονται από τον Όμηρο, ενώ η Λυκώρεια, ψηλά στον Παρνασσό, μας οδηγεί στην εποχή του Κατακλυσμού.
Με διαρκή ιστορική ζωή, η περιοχή διαθέτει οικισμούς και στα βυζαντινά χρόνια, ενώ από τον 15ο αι. και μετά αναφέρεται σε μαρτυρίες ως «πόλη πολυάνθρωπη», και ως η «διασημότερη κόμη στον Παρνασσό». Το 1826, με την μάχη της Αράχωβας, σώθηκε η επανάσταση των Ελλήνων, όταν ο Γεώργιος Καραϊσκάκης αντιμετώπισε 2.000 Τουρκαλβανούς, απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Η ανάμνηση της μάχης αυτής, εορτάζεται κάθε χρόνο, με το ξακουστό Πανηγυράκι, ανήμερα της εορτής του πολιούχου της πόλης Αγίου Γεωργίου. Στην παραδοσιακή αυτή τελετή γίνεται η λιτανεία της εικόνας, από ντόπιους ντυμένους με παραδοσιακές φουστανέλες και σεγκούνια και στη συνέχεια στήνεται μεγάλο γλέντι με παραδοσιακούς χορούς, τραγούδι και φαγητό. Στην δυτική έξοδο της πόλης προς τον Παρνασσό, έχει στηθεί μαρμάρινη προτομή του Γεωργίου Καραϊσκάκη, πάνω σε πέτρες, συμβολικό τρόπαιο νίκης κατά της στρατιάς του Μουσταφάμπεη. Από αυτό το σημείο η θέα στην απεραντοσύνη της κοιλάδας των Δελφών και στα επιβλητικά βουνά που την κυκλώνουν, είναι μαγευτική.
Οι 35 εκκλησίες της Αράχωβας είναι δείγμα της πίστης που διακρίνει τους κατοίκους της. Επισκεφτείτε την βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, ειδικά αν σκοπεύετε να περάσετε εκεί τις διακοπές του Πάσχα, που γίνεται και η λιτάνευση της ασημένιας εικόνας του προστάτη της πόλης. Επισκεφτείτε, επίσης, την εκκλησία Εισοδίων της Θεοτόκου, την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη με τις υπέροχες βυζαντινές τοιχογραφίες, χτισμένη το 1833 και το ξωκλήσι της Ευαγγελίστριας, όπου θα δείτε την αραχωβίτικη σημαία , την πρώτη σημαία της επαναστατημένης Ρούμελης.
Χαρακτηριστικό της Αράχωβας, ο απόκρημνος βράχος με το ρολόι, χτίστηκε στις αρχές του 18ου αι. ως καμπαναριό του Μητροπολιτικού Ναού των Εισοδίων της Θεοτόκου, πληγώθηκε όμως από τον σεισμό του 1870. Ξαναχτίστηκε και ανατινάχτηκε από τους Γερμανούς, το 1944. Την σημερινή του μορφή την πήρε το 1966, όταν ο ηγούμενος της ιεράς μονής Οσίου Λουκά ανέλαβε τα έξοδα για την ανακατασκευή του. Όσο για το βράχο στον οποίο δεσπόζει, ονομάζεται Τυριάς και χρησίμευε ως φυσικό ψυγείο για τη φύλαξη τυριών, ενώ στη διάρκεια της Κατοχής οι ντόπιοι έκρυβαν εκεί μέσα διάφορα αντικείμενα.
Η ίδρυση του χιονοδρομικού κέντρου του Παρνασσού, έφερε τεράστια τουριστική ανάπτυξη στην Αράχωβα και στην ευρύτερη περιοχή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα Καλύβια Λιβαδιού Αράχωβας, τα οποία έχουν μεταμορφωθεί κατά την διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Το χωριό ήταν ο κύριος τροφοδότης της Αράχωβας σε κτηνοτροφικά και αγροτικά προϊόντα. Επιπλέον, το χωριό χρησιμοποιήθηκε ως φυσικό σκηνικό σε δεκάδες ταινίες που γυρίστηκαν εκεί, αλλά και για πολλά πολιτιστικά δρώμενα που διοργανώνονταν. Από την δεκαετία του 1980, όμως, γνώρισε τέτοια τουριστική ανάπτυξη που μεταμορφώθηκε πλήρως. Πέρα από τα παραδοσιακά, γραφικά, πέτρινα σπίτια με τις κεραμοσκεπές που θα συναντήσετε στα Καλύβια Λιβαδιού, θα διαπιστώσετε πως η πλειοψηφία των σπιτιών είναι Φινλαδικής αρχιτεκτονικής.
Μετά την πολύωρη περιήγηση στην Αράχωβα και στα αξιοθέατά της διαλέξτε μια από τις αναρίθμητες ταβέρνες της περιοχής και απολαύστε πεντανόστιμα ψητά, παραδοσιακές πίτες και φυσικά το περίφημο τυρί της περιοχής την φορμαέλα.
Tip: Αγοράστε ντόπιο μπρούσκο κρασί, τσίπουρο, χειροποίητο τραχανά και χυλοπίτες, και καρπίτια, ονομαστά χαλιά με παραδοσιακά αραχοβίτικα σχέδια.
